Preparaty antykoagulacyjne odpowiadają za rozrzedzenie krwi i zapobiegają powstawaniu skrzepów, które prowadzą do ryzyka rozwoju choroby zakrzepowo-zatorowej. W przypadku kobiet w ciąży rekomenduje się użycie zastrzyków przeciwzakrzepowych, które są alternatywą dla doustnych antykoagulantów.

Rodzaje leków przeciwzakrzepowych

Preparaty lecznicze o działaniu antykoagulacyjnym można podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowią doustne środki przeciwzakrzepowe, którymi są bezpośrednie inhibitory trombiny (dabigatran), inhibitory czynnika X (np. apiksaban) oraz antagoniści witaminy K (acenokumarol oraz warfaryna). Środki te pozwalają na ograniczenie ryzyka występowania niebezpiecznych zakrzepów, ale ich działanie sprawia, że są przeciwwskazane dla ciężarnych – stanowią bowiem zagrożenie dla ciąży i płodu.

W trakcie ciąży istnieje duże ryzyko występowania problemów związanych z krzepliwością krwi. Nic dziwnego, bo organizm kobiety doznaje prawdziwej burzy hormonalnej, co może wiązać się z występowaniem zatorów tętniczych czy zakrzepicy. Dlatego ciężarnym poleca się zastosowanie drugiej grupy leków przeciwzakrzepowych, którą stanowią zastrzyki zawierające heparynę. Heparyna to jak wiadomo naturalny czynnik antykoagulacyjny, który powstaje w wątrobie. Jednak najważniejszą kwestią jest fakt, że dostarczona heparyna nie przenika do łożyska i mleka matki – dzięki temu preparaty nie zagrażają dziecku, a kobiety mogą bezpiecznie stosować wspomniane środki w ramach profilaktyki występowania zakrzepów oraz niebezpiecznych powikłań np. nadciśnienia tętniczego, zatoru płucnego czy uszkodzenia naczyń krwionośnych.

Ciąża a zastrzyki przeciwzakrzepowe – kiedy należy stosować?

Zastrzyki heparynowe nie należy traktować jako obowiązkowego elementu farmakoterapii w trakcie ciąży. To raczej element profilaktyki dla kobiet ciężarnych, które mogą być narażone na wzmożoną krzepliwość krwi m.in. z powodu niedoboru białek C lub S, trombofilii czy zespołu antyfosfolipidowego. Wynikiem tego jest zwiększona szansa utraty ciąży.

Oprócz tego zastrzyki przeciwzakrzepowe z heparyną są rekomendowane dla kobiet w ciąży w sytuacjach:

• krwotoków samoistnych
• stosowania leków hormonalnych
• przebytego epizodu choroby zakrzepowej

Ponadto lekarze często wykorzystują antykoagulanty w formie zastrzyków u kobiet po porodzie za pomocą cięcia cesarskiego.

Jak wykonać zastrzyk przeciwzakrzepowy?

Przede wszystkim należy zadbać o odpowiednią higienę – w tym celu pacjentka lub osoba wykonująca zastrzyk musi założyć jednorazowe rękawiczki, przygotować jałowy gazik oraz zdezynfekować miejsce iniekcji. Zastrzyk robi się podskórnie na powierzchni brzucha. Najlepszym sposobem jest chwycenie fałdu skórnego o grubości odpowiadającej 2 cm, a następnie wprowadzić igłę prostopadle do trzymanej skóry. Po wstrzyknięciu całej zawartości ampułkostrzykawki należy wyciągnąć igłę i puścić obszar zabiegowy, a miejsce iniekcji opatrzyć wcześniej wspomnianym gazikiem. 

Bibliografia:

1. Lika SA., Dauti M., Malaj L. „Low Molecular Weight Heparin during Pregnancy.” cal 2014, 119: 39-93.
2. Laskin CA., et al. „Low Molecular Weight Heparin and Aspirin for Recurrent Pregnancy Loss: Results from the Randomized, Controlled HepASA Trial.” The Journal of Rheumatology 2009, 36(2): 279-287.
3. Ageno W., Crotti S., Turpie AG. „The safety of antithrombotic therapy during pregnancy.” Expert Opinion on Drug Safety 2004, 3(2): 113-118.
4. Łopaciuk S. „Leczenie przeciwzakrzepowe w okresie ciąży, porodu i połogu.” Nowa Medycyna 1999, 6: 43-49.