Czym są zakrzepy?
Zakrzep, nazywany inaczej skrzepliną, to czop skrzepniętej krwi, tworzący się w świetle naczynia krwionośnego. Wyróżnia się m.in.:
- zakrzep warstwowy, powstający w wyniku zlepiania się płytek;
- zakrzep zamykający, który zamyka całe światło naczynia krwionośnego;
- zakrzep przyścienny, który osadza się wyłącznie na ścianach naczyń krwionośnych;
- zakrzep szklisty, obecny jedynie w naczyniach włosowatych;
- zakrzep kulisty, obecny jedynie w jamach serca;
- zakrzep pierwotny, powstający jako pierwszy w wyniku aglutynacji;
- zakrzep przedłużony, powstający na bazie skrzepliny pierwotnej w wyniku koagulacji.
Jakie są przyczyny zakrzepów?
Powstawanie zakrzepów może przebiegać na drodze różnych mechanizmów. Skrzeplina może powstawać, gdy ściana naczynia krwionośnego ulega zmianie, jednocześnie tracąc swoje antykoagulacyjne zdolności. Inną przyczyną powstawania zakrzepów jest zaburzenie w przepływie płytek krwi. Kolejną przyczynę stanowią zmiany w składzie krwi, między innymi nadpłytkowość.
Jak leczyć zakrzepy?
Podstawowym lekiem w leczeniu zakrzepów jest heparyna niefrakcjonowana. Stosowana jest ona wyłącznie w szpitalu, ze względu na metodę podania (wlew dożylny), a jednocześnie jej użycie wymaga stałego monitorowania parametrów krwi. Poza warunkami szpitalnymi stosowana jest heparyna drobnocząsteczkowa, w tym:
- nadroparyna;
- enoksaparyna;
- dalteparyna.
Stosuje się je w iniekcji podskórnej, zazwyczaj 1-2 razy na dobę.
W leczeniu zakrzepów stosuje się także leki doustne, w tym:
- Antagoniści witaminy K, w tym warfaryna i acenokumarol. Hamują one kaskadę krzepnięcia, dzięki czemu uniemożliwiają tworzenie się kolejnych zakrzepów. Jednocześnie leki te wchodzą w liczne interakcje, nie tylko z innymi substancjami leczniczymi, ale także z pokarmem. Innym ograniczeniem w ich stosowaniu jest konieczność kontrolowania czasu protrombinowego, określanego często mianem wskaźnika INR.
- Nowe doustne antykoagulanty, w tym dabigatran, apiksaban, rywoksaban. Hamują one działanie trombiny i czynnika X. Ich niewątpliwą zaletą jest fakt, że w trakcie ich stosowania nie ma konieczności kontrolowania wskaźnika INR. Jednocześnie są one zazwyczaj znacznie droższe, niż antagoniści witaminy K.
