Jak rozpoznać i leczyć zespół antyfosfolipidowy?

Zespół antyfosfolipidowy to choroba, w której nasze przeciwciała – czyli białka chroniące organizm przed chorobami – zaczynają atakować własne komórki. Szczególnie niszczą te odpowiedzialne za krzepnięcie krwi. W rezultacie we krwi tworzą się niebezpieczne skrzepy, które mogą blokować naczynia krwionośne w różnych częściach ciała. Najczęściej skrzepy powstają w żyłach nóg, skąd mogą wędrować do płuc, powodując zatorowość płucną. W tętnicach mogą prowadzić do zawału serca lub udaru mózgu. Choroba dotyka głównie kobiety i może powodować problemy z ciążą, w tym poronienia.

Naukowcy opracowali nowe, bardziej precyzyjne kryteria rozpoznawania tej choroby w 2023 roku. Dzięki nim lekarze mogą lepiej ocenić ryzyko powikłań u każdego pacjenta, używając systemu punktowego. Nowe kryteria są bardzo dokładne – wykrywają chorobę u 84% chorych z 99% pewnością. Do diagnozy potrzebne są specjalne badania krwi, które wykrywają trzy główne rodzaje szkodliwych przeciwciał. Najniebezpieczniejsze są przeciwciała lupusowe, a największe ryzyko mają osoby z tak zwaną „potrójną pozytywnością” – czyli te, u których znaleziono wszystkie trzy rodzaje przeciwciał.

Leczenie opiera się głównie na lekach przeciwkrzepliwych – od aspiryny w małych dawkach po silniejsze leki jak warfaryna. Wybór zależy od tego, jakie przeciwciała wykryto i czy pacjent już miał skrzepy. Nowsze leki przeciwkrzepliwe nie są zalecane u osób z najwyższym ryzykiem, bo mogą zwiększać szanse na udar. Kobiety w ciąży wymagają specjalnego leczenia bezpiecznego dla dziecka. Większość pacjentów może prowadzić normalne życie, ale musi regularnie przyjmować leki i kontrolować się u lekarza, bo przerwanie leczenia może być zagrożeniem dla życia.

Podsumowanie

Zespół antyfosfolipidowy to choroba autoimmunologiczna, w której przeciwciała atakują własne komórki odpowiedzialne za krzepnięcie krwi, prowadząc do tworzenia się niebezpiecznych skrzepów w naczyniach krwionośnych. Skrzepy mogą powodować zatorowość płucną, zawał serca lub udar mózgu, a choroba dotyka głównie kobiety, często powodując problemy z ciążą i poronienia. W 2023 roku naukowcy opracowali nowe, bardziej precyzyjne kryteria diagnostyczne z systemem punktowym, które wykrywają chorobę u 84% pacjentów z 99% pewnością. Diagnoza wymaga specjalnych badań krwi wykrywających trzy główne rodzaje szkodliwych przeciwciał, przy czym największe ryzyko mają osoby z potrójną pozytywnością. Leczenie opiera się na lekach przeciwkrzepliwych – od aspiryny po warfarynę, w zależności od rodzaju wykrytych przeciwciał i historii choroby pacjenta. Nowsze leki przeciwkrzepliwe nie są zalecane u osób z najwyższym ryzykiem, a kobiety w ciąży wymagają specjalnego, bezpiecznego leczenia. Większość pacjentów może prowadzić normalne życie przy regularnym przyjmowaniu leków i kontrolach lekarskich, gdyż przerwanie terapii może stanowić zagrożenie życia.