Czy nowoczesne leki przeciwzakrzepowe są skuteczne i bezpieczne?

Leki przeciwzakrzepowe to bardzo ważna grupa leków stosowanych u osób z migotaniem przedsionków, które jest jedną z najczęstszych arytmii serca. W ostatnich latach coraz popularniejsze stały się doustne leki przeciwzakrzepowe (DOAC), które stopniowo zastępują warfarynę. Są one łatwiejsze w stosowaniu, nie wymagają częstego monitorowania wyników badań krwi i mają mniej interakcji z żywnością oraz innymi lekami.

Jednak jak pokazują najnowsze badania, u osób w bardzo podeszłym wieku (80 lat i więcej) często występuje problem z właściwym dawkowaniem tych leków. Chińscy naukowcy przeanalizowali dane pacjentów w wieku powyżej 80 lat z migotaniem przedsionków i odkryli coś niepokojącego – prawie połowa z nich otrzymywała niewłaściwe dawki leków przeciwzakrzepowych. Co ciekawe, zdecydowanie częściej problem polegał na podawaniu zbyt małych dawek niż zbyt dużych. Oznacza to, że wielu seniorów może nie być odpowiednio chronionych przed udarem, który jest poważnym zagrożeniem u osób z migotaniem przedsionków.

Jakie czynniki wpływają na niewłaściwe dawkowanie leków?

„Niewłaściwe dawkowanie leków przeciwzakrzepowych jest szczególnie powszechne w bardzo starszej populacji pacjentów z migotaniem przedsionków” – podkreślają autorzy badania.

Co wpływało na to, że pacjenci otrzymywali niewłaściwe dawki? Badacze odkryli, że na zbyt małe dawki narażeni byli przede wszystkim najstarsi pacjenci, osoby z gorszą pracą nerek oraz ci leczeni poza oddziałami medycyny wewnętrznej. Okazuje się, że nawet rodzaj leku ma znaczenie – riwaroksaban, który jest dostępny w tabletkach, które można dzielić, częściej był podawany w zbyt małych dawkach niż dabigatran, który występuje w niepodzielnych kapsułkach. Ciekawe jest również to, że na oddziałach kardiologii i neurologii lekarze częściej stosowali zalecane dawki, prawdopodobnie ze względu na lepszą znajomość wytycznych dotyczących leczenia migotania przedsionków.

Jak osiągnąć równowagę między ochroną przed udarem a ryzykiem krwawień?

Właściwe dawkowanie leków przeciwzakrzepowych to balansowanie między dwoma zagrożeniami. Zbyt mała dawka nie chroni wystarczająco przed udarem, natomiast zbyt duża zwiększa ryzyko niebezpiecznych krwawień. Problem jest tym bardziej złożony, że osoby w wieku 80+ były często wykluczane z kluczowych badań klinicznych dotyczących tych leków. W rezultacie brakuje solidnych wytycznych dotyczących dawkowania dla tej grupy wiekowej. Dodatkowo starsi pacjenci często mają dodatkowe choroby, gorszą funkcję nerek i zwiększone ryzyko upadków, co wszystko komplikuje leczenie przeciwzakrzepowe.

Dobrą wiadomością jest to, że w ciągu pięciu lat badania zaobserwowano pewną poprawę – odsetek pacjentów otrzymujących zalecane dawki wzrósł, a tych otrzymujących niewłaściwe dawki – zmalał. Badacze podkreślają jednak, że potrzebne jest lepsze podejście do leczenia starszych pacjentów, uwzględniające ich indywidualne potrzeby. Sugerują oni rozwój multidyscyplinarnych modeli opieki, aby zapewnić optymalne i zindywidualizowane stosowanie leków przeciwzakrzepowych u starszych osób. Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich przyjmuje leki przeciwzakrzepowe, warto regularnie konsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli występują dodatkowe choroby lub przyjmowane są inne leki. Pamiętaj, że zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża dawka leku może być niebezpieczna dla zdrowia.

Podsumowanie

Nowoczesne doustne leki przeciwzakrzepowe (DOAC) stopniowo zastępują warfarynę w leczeniu migotania przedsionków, oferując wygodniejszą terapię bez konieczności częstego monitorowania. Jednak badania chińskich naukowców wykazały istotny problem z dawkowaniem tych leków u osób powyżej 80. roku życia – prawie połowa pacjentów otrzymuje niewłaściwe dawki, głównie zbyt małe. Na nieprawidłowe dawkowanie szczególnie narażeni są najstarsi pacjenci, osoby z zaburzoną funkcją nerek oraz leczeni poza oddziałami medycyny wewnętrznej. Riwaroksaban częściej był podawany w zbyt małych dawkach niż dabigatran. W ciągu pięciu lat badania zaobserwowano poprawę w zakresie właściwego dawkowania, jednak nadal potrzebne jest lepsze, zindywidualizowane podejście do leczenia starszych pacjentów, uwzględniające ich szczególne potrzeby i współistniejące choroby.