Spotkanie ze stomatologiem nie należy do najprzyjemniejszych wizyt lekarskich. Wiele zabiegów stomatologicznych wiąże się z koniecznością przerwania ciągłości tkanek, co może powodować niewielkie krwawienie. Problem pojawia się wówczas gdy pacjent stosuje leki antykoagulacyjne i antyagregacyjne.
Leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe – czym są?
W pierwszym przypadku mamy do czynienia z lekami odpowiedzialnymi za rozrzedzenie krwi. Drugą grupę stanowią środki farmakologiczne, które zmniejszają zdolność agregacyjną płytek krwi, co utrudnia możliwość powstawania czopu płytkowego. Leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe są stosowane jako element profilaktyki oraz jedna z form farmakoterapii chorób serca i układu krążenia. Do najczęstszych wskazań zaliczamy:
- udary mózgu
- stabilna choroba wieńcowa
- choroba zakrzepowo-zatorowa
- ostra postać zespołu wieńcowego
- ryzyko zawału mięśnia sercowego
Przykładowe leki przeciwzakrzepowe: antagoniści witaminy K (np. acenokumarol, warfaryna), heparyny, pentasacharydy, bezpośrednie inhibitory trombiny (np. dabigatran), bezpośrednie doustne inhibitory aktywnego czynnika X (np. apiksaban i riwaroksaban)
Przykładowe leki przeciwpłytkowe: kwas acetylosalicylowy (aspiryna), inhibitory syntezy TxA2 (np. dazoksyben, isbogrel), prostacyklina i jej stabilne analogi (np. cikaprost, iloprost), leki uwalniające endogenną PGI2 (np. pochodne kwasu nikotynowego), pochodne tienopirydyny (np. klopidogrel), inhibitory fosfodiestrazy (np. pentoksyfilina)
Leki przeciw zakrzepowe a wykonywanie zabiegów stomatologicznych
W pierwszej kolejności należy oszacować potencjalne ryzyko krwawienia w danym zabiegu – leczenie kanałowe, skaling naddziąsłowy czy prosta ekstrakcja (maksymalnie 3 zęby) nie niosą aż tak dużych szans występowania krwawień w przeciwieństwie do gingiwektomii, biopsji czy chirurgicznego usunięcia zęba. Stomatolog powinien poinformować pacjenta o inwazyjności wykonywanego zabiegu i wspomnieć o procentowych szansach występowania krwawień.
Inną kwestią jest fakt, że pacjent powinien poinformować lekarza o stosowaniu leków antyagregacyjnych i przeciwzakrzepowych. Dzięki temu specjalista może oszacować ryzyko pojawienia się powikłań:
- zakrzepowo-zatorowych, które wynikają z konieczności odstawienia leków na czas zabiegu
- krwawienia będącego efektem kontynuowania farmakoterapii
Ryzyko problemów zakrzepowo-zatorowych jest zróżnicowane i uzależnione od pierwotnej przyczyny stosowania leków rozrzedzających krew. Przykładowo – osoby z trombofilią czy mechanicznymi zastawkami serca są bardziej narażeni na powikłania wynikające ze zrezygnowania z farmakoterapii aniżeli osoby, które borykają się z lekką postacią migotania przedsionków (od 0 do 2 punktów w skali CHADS2). Ponadto należy dodać, że powikłania w formie zakrzepów i zatorów są większe u pacjentów z cukrzycą, chorobą nowotworową i rozmaitymi zakażeniami.
Czy przed zabiegami stomatologicznymi należy odstawić leki przeciwzakrzepowe?
Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Stomatolog musi przeprowadzić dokładny wywiad z pacjentem i zapoznać się z jego stanem przed planowaniem wszelkich zabiegów. Rodzaj interwencji stomatologicznej oraz choroba wymagająca farmakoterapii stanowią wyznaczniki do podjęcia określonej decyzji. W tym przypadku trudno mówić o schematach – niezbędne jest indywidualne rozpatrzenie każdego przypadku.
Bibliografia:
- Pruszczyk P., et al. „Wspólne stanowisko kardiologiczno-stomatologiczne dotyczące postępowania u pacjentów leczonych przeciwzzakrzepowo poddawanych zabeigom stomatologicznym.” Kardiologia Polska 2016, 74(1): 87-98.
- Jankowski K., Rymarczyk Z., Androsz-Kowalska O. „Przygotowanie chorego leczonego przewlekle lekiem przeciwkrzepliwym i/lub antyagregacyjnym do ambulatoryjnych zabiegów stomatologicznych.” Dental and Medical Problems 2010, 47(1): 9-16.
- https://podyplomie.pl/stomatologia/20741,pacjent-zazywajacy-leki-przeciwkrzepliwe-i-przeciwplytkowe
- https://www.magazyn-stomatologiczny.pl/a4338/Chirurgia-stomatologiczna-a-leki-wplywajace-na-uklad-krzepniecia-krwi.html/m62
