Zmniejszoną krzepliwość krwi można uzyskać nie tylko stosując leki przeciwzakrzepowe, ale również spożywając niektóre zioła, przyprawy i inne produkty żywnościowe. Warto mieć tego świadomość, zwłaszcza stosując antykoagulanty, aby uniknąć nasilonego działania leków. Jakie zioła zmniejszają krzepliwość krwi?

Zioła i surowce roślinne są stosowane w lecznictwie od tysięcy lat. Tymczasem badania nad ich bioaktywnymi składnikami czynnymi to efekt pracy naukowców ostatnich dekad. Współczesna medycyna, wytwarzając kolejne nowe leki, często inspiruje się lub wzoruje na substancjach zawartych w roślinach. Jednocześnie ziołolecznictwo jest wciąż praktykowaną gałęzią medycyny, istniejącą tuż obok nowoczesnej medycyny opartej na technologiach chemicznych. Wiadome jest, że poszczególne zioła mogą wykazywać działanie prozdrowotne, w tym przeciwbólowe, uspokajające, wspomagające trawienie. Należy jednak pamiętać, że zioła są źródłem licznych substancji czynnych, w przeciwieństwie do leków syntetycznych, które zawierają zazwyczaj jeden, czasem kilka, związków aktywnych. Ich mnogość sprawia, że ciężko jest jednoznacznie przewidzieć efekt, jaki dane zioło wywoła w organizmie, zwłaszcza w takim, który jest obciążony różnymi chorobami [1].

Jaki efekt terapeutyczny mogą wywoływać surowce roślinne?

Liczba dostępnych surowców roślinnych stosowanych w ziołolecznictwie jest zapewne liczona w tysiącach, a samych związków aktywnych jest jeszcze więcej. Dane zioło obfituje bowiem w różne związki, często o odmiennym działaniu. Powszechnie surowce roślinne wykorzystuje się m.in. w leczeniu:

• ran i zakażeń: liść szałwii lekarskiej, korzeń wilżyny ciernistej, liść podbiału;
• kaszlu: liść bluszczu, liść prawoślazu, makówka maku;
• gorączki: kora wierzby;
• zaparć: kora kruszyny, nasiona babki płesznik;
• nadciśnienia: nasiona wiesiołka;
• miażdżycy: liść miłorzębu, nasiona wiesiołka [2].

Jakie zioła mogą zmniejszać krzepliwość krwi?

Surowce roślinne można także wykorzystywać w profilaktyce bądź leczeniu zakrzepów. Roślinami, które mogą istotnie obniżać krzepliwość krwi, są:

• kozieradka;
• arcydzięgiel chiński;
• szałwia czerwonokorzeniowa;
• pieprzowiec roczny;
• nasiona rumianku;
• lucerna;
• anyż;
• seler;
• natka pietruszki;
• czerwona koniczyna;
• kasztanowiec zwyczajny;
• lukrecja;
• cynamon [3,4].

Jakich jeszcze produktów należy unikać, stosując leki przeciwzakrzepowe?

Poza ziołami i przyprawami istnieje również szereg innych produktów żywnościowych, których należy unikać w trakcie stosowania leków przeciwzakrzepowych. Ich nasilone działanie może wystąpić po spożyciu mango, czosnku, oleju rybiego, soku grejpfrutowego i alkoholu. Co więcej, pacjenci stosujący tego rodzaju leki powinni także być ostrożności w trakcie spożywania pokarmów bogatych w witaminę K, gdyż może to osłabić działanie leków. Wśród nich wyróżnia się sałatę, brokuły, kapustę, truskawki czy awokado [4].

Dieta u osób zdrowych

W Polsce częstymi lekami przeciwzakrzepowymi jest acenokumarol i warfaryna. Są to antagoniści witaminy K, która pełni istotną funkcję w procesie krzepnięcia krwi. Leczenie przeciwzakrzepowe polega m.in. na stosowaniu związków, które będą hamować działanie tej witaminy. Dlatego stosowanie wszelkich produktów, bogatych w ten związek, osłabia działanie stosowanej farmakoterapii. Co więcej, pacjenci przyjmujący leki przeciwzakrzepowe powinni unikać powyższych produktów, ze względu na ryzyko wystąpienia zdarzeń krwotocznych. Produkty te mogą istotnie wpływać na wskaźnik INR — międzynarodowym wskaźnik czasu protrombinowego, który pokazuje czas krzepnięcia krwi.  Jednocześnie osoby zdrowe mogą bez obaw sięgać po powyższe produkty, gdyż wskaźnik INR u tej grupy osób jest niezależny od diety. 

Bibliografia:

1. A. Sadowska, et al., Substancje bioaktywne w surowcach pochodzenia roślinnego i roślinach zielarskich, Postępy techniki przetwórstwa spożywczego 2014,2:131-135.
2. M. Śliwiński, et al., Rośliny lecznicze w służbie człowieka, Zielona Plantera 2010,3(90):10-13.
3. K. Kaławaj, et al., Prozdrowotne właściwości cynamonu, Medycyna ogólna i nauki o zdrowiu, 2015,21(3):328-331.
4. L. Woźnicka-Leśkiewicz, et al., Interakcje antykoagulantów z lekami i żywnością – wskazówki dla lekarza praktyka, Choroby serca i naczyń, 2014,11(2):78-90.