Jak powstaje zakrzep?
Proces powstawania zakrzepów jest nierozerwalnie związany z triadą Virchowa – to trzy zmiany/czynniki ryzyka, które mogą spowodować powstawanie skrzepliny w naczyniach krwionośnych. Zakrzepica następuje wskutek:
- upośledzenia prawidłowego przebiegu krwi,
- modyfikacji składu krwi np. zwiększenia liczby trombocytów,
- urazu/zmian ścian naczynia krwionośnego, co powoduje utratę jej przeciwzakrzepowych właściwości.
W praktyce wyróżnia się kilka różnych typów zakrzepów. Mowa tu m.in. o skrzeplinie przyściennej, zakrzepach kulistych dotyczących wyłącznie jam serca czy skrzeplinie warstwowej, która jest rezultatem zlepiania się i osadzania płytek krwi.
Leczenie zakrzepicy – jak długo rozpuszcza się zakrzep?
Walka z chorobą zakrzepową jest żmudna i długotrwała. Trudno tak naprawdę dokładnie ocenić ile czasu jest potrzebne, aby doprowadzić do całkowitego rozpuszczenia zakrzepu. Wszystko jest uzależnione od szeregu czynników m.in. rodzaju zaczopowanego naczynia krwionośnego, typu skrzepliny czy etapu zaawansowania choroby. Przykładowo leki trombolityczne wykorzystuje się wyłącznie u pacjentów ze świeżym zakrzepem (tj. trwającym maksymalnie 14 dni), który występuje w dużych naczyniach żylnych i nie wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem krwawienia. Preparaty o właściwościach trombolitycznych nie powodują oddziaływania na stare skrzepliny.
U zdecydowanej większości pacjentów z chorobą zakrzepową wykorzystuje się w pierwszej kolejności niefrakcjonowaną lub drobnocząsteczkową heparynę, a później rozpoczyna się leczenie doustnymi antykoagulantami. Dawkowanie leków dobiera się indywidualnie do masy ciała pacjenta. Co do czasu trwania farmakoterapii, to jest to kwestia wielce indywidualna. Przy niewielkich zakrzepach leczenie może potrwać około 30-45 dni, natomiast przy dużych naczyniach krwionośnych jak np. żyła biodrowa czas ten może wynosić co najmniej 6 miesięcy.
Przykłady doustnych leków antykoagulacyjnych:
- dabigatran (np. Pradaxa),
- kwas acetylosalicylowy (np. Polocard),
- leki przeciwpłytkowe – klopidogrel (np. Agregex) i tiklopidyna (np. Aclotin),
- antagoniści witaminy K – acenokumarol (np. Sintrom) i warfaryna (np. Warfin),
- inhibitory czynnika Xa – apiksaban (np. Eliquis), edoksaban (np. Lixiana) i rywaroksaban (np. Xarelto).
Niefarmakologiczne sposoby na zakrzepy
Choć farmakoterapia jest niesłychanie istotna w kontekście przeciwdziałania chorobie zakrzepowej, to jednak nie można zapominać o innych sposobach walki z zakrzepami. Za przykład mogą posłużyć podkolanówki, skarpety czy nawet specjalne getry uciskowe. Kompresjoterapia umożliwia drenaż limfatyczny naczyń krwionośnych, co umożliwia optymalizację przepływu krwi i limfy. Kolejnym sposobem są specjalne mankiety pneumatyczne, które zakłada się na kończyny, a nadmuchanie ich powietrzem powoduje uzyskanie odpowiedniego ciśnienia i przeciwdziałanie oznakom zakrzepicy np. dolegliwościom bólowym.
Dużą rolę odgrywa profilaktyka choroby zakrzepowej. Głównym elementem jest zdrowe i zróżnicowane odżywianie się, które pozwala dostarczyć organizmowi odpowiedniej ilości zdrowych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega. Dlatego też w diecie należy zawrzeć m.in. siemię lniane, awokado, ryby morskie i owoce morza, orzechy i nasiona, gorzką czekoladę, oliwę z oliwek i inne oleje roślinne z pierwszego tłoczenia.
Bibliografia:
- Merli GJ., Jefferson Vascular Center „Perłowe zasady: zakrzepica i leczenie przeciwzakrzepowe.” Medycyna po Dyplomie 2010, 19(9): 69-76.
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=460
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=783
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=4643
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=4668
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=4888
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/leki/subst.html?id=2158
- https://www.nowafarmacja.pl/blog/zakrzepica-leczenie-domowe-od-a-do-z
