Ogólnopolski program szczepień przeciwko Covid-19 trwa od grudnia 2020 roku. Ze strony pacjentów pojawiło się wiele wątpliwości dotyczących bezpieczeństwa i potencjalnego ryzyka występowania skutków ubocznych. Jedną z największych obaw był domniemany wpływ szczepionek na poziom krzepliwości krwi. Czy szczepienia są rzeczywistym zagrożeniem?
Czy ryzyko problemów z krzepliwością krwi jest realne?
Do lekarzy i specjalistów docierały informacje o nielicznych, ale wyjątkowo poważnych problemach ze wzmożoną tendencją do powstawania zakrzepów u osób po wykonanym szczepieniu przeciwko Covid-19. Część wskazywała na istotny udział chorób współistniejących, inni doszukiwali się w tym teorii spiskowych dotyczących koncernów farmaceutycznych. Przyczyną okazały się szczepionki firm AstraZeneca i Johnson & Johnson, które są preparatami wektorowymi i zawierają adenowirusy odpowiedzialne za wyzwolenie pożądanej reakcji immunologicznej. Jak się okazuje, w niektórych przypadkach adenowirusy mogą być nieprawidłowo odczytywane białka koronawirusa i w ten sposób następuje upośledzenie procesu krzepnięcia krwi.
Wątpliwości pojawiły się również wśród pacjentów stosujących leki przeciwzakrzepowe. Wiele osób sięga po antykoagulanty jako element pierwotnej lub wtórnej profilaktyki zakrzepowo-zatorowej. Czy szczepionki rzeczywiście mogą mieć bezpośredni wpływ na aktualną farmakoterapię? Nie, ale z całą pewnością chorzy i stosujący wspomniane leki muszą zostać poinformowani o potencjalnym ryzyko występowania krwiaka w miejscu iniekcji. Nie jest ono wielkie i występuje w przypadku większości wykonywanych zastrzyków. Niemniej jednak zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed udaniem się na szczepienie.
Co natomiast z ofiarami problemów z prawidłowym krzepnięciem krwi? Czy choroby z hemofilią nie mają możliwości zaszczepienia się przeciwko Covid-19? Nic bardziej mylnego. Oczywiście z miejsca podania domięśniowej szczepionki często dochodzi do niewielkiego krwawienia. Jednak założenie jałowego opatrunku i ucisk miejsca wkłucia stanowią skuteczne sposoby, aby zapobiec nadmiernej utracie krwi. Podobnie jak wcześniej należy skontaktować się ze specjalistą, aby mieć pewność, że wykonanie szczepienia nie będzie zbyt dużym zagrożeniem.
Czym jest NOP i co może być jego przyczyną?
Niepożądany Odczyn Poszczepienny (NOP) to nic innego jak reakcja organizmu po wykonanym szczepieniu, która może być spowodowana:
- wadami szczepionki
- działanie szczepionki
- niewłaściwą techniką wykonywanego zastrzyku
NOPy mogą objawiać się w różny sposób, a ich intensywność ma wielce indywidualny charakter. Najczęściej występującymi NOPami są te ograniczone do miejsca zastrzyku (tzw. punktowe, miejscowe). Zazwyczaj prowadzą do obrzęku, dolegliwości bólowych, zaczerwienienia skóry oraz wzmożonej tkliwości. Drugą grupę stanowią odczyny o ogólnoustrojowe. Ich następstwami są m.in. osłabienie, gorączka, obniżenie nastroju, dreszcze, bóle głowy, wymioty oraz uczucie bólu w obrębie mięśni i stawów.
Większość niepożądanych odczynów poszczepiennych trwa od kilku dni do nawet kilku tygodni. W przypadku szczepionek na Covid-19 średni czas wynosił od 2 do 3 dni – reakcja organizmu na szczepienie jest wielce indywidualna. Niemniej jednak zawsze warto zgłaszać występujące dolegliwości do Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz do producentów szczepionek. Takie informacje pozwalają udoskonalać kolejne partie preparatów i zagwarantować następnym pacjentom znacznie mniejsze ryzyko występowania skutków ubocznych.
Bibliografia:
- https://www.gov.je/Health/Coronavirus/CoronavirusDocuments/ID%20Coronavirus%20Vaccine%20blood%20clotting%20Polish.pdf
- https://serwisy.gazetaprawna.pl/zdrowie/artykuly/8174413,zakrzep-krwi-szczepionka-przyczyna.html
- https://www.dopplerinstytut.pl/strefa_edukacji/szczepienia-przeciw-covid-19-u-pacjentow-z-zaburzeniami-krzepniecia-krwi.html
- https://www.pzh.gov.pl/serwisy-tematyczne/niepozadane-odczyny-poszczepienne-covid-19/
- https://www.termedia.pl/wartowiedziec/Niepozadane-odczyny-poszczepienne-NOP-Wiedza-zamiast-leku,35532.html
