Stosowanie heparyny jest rekomendowane przede wszystkim dla osób z problemami krążeniowymi. To jeden z najpopularniejszych preparatów przeciwzakrzepowych dostępnych na receptę. Czy istnieje możliwość zakupu heparyny bez recepty? W jakiej formie występuje i w jakim celu można je wykorzystać?
Działanie heparyny
Mianem heparyny określa się związek z grona polisacharydów, który jest wytwarzany naturalnie w organizmie. Jego właściwości polegają na zapobieganiu transformacji protrombiny w trombinę, co w konsekwencji uniemożliwia oddziaływanie na fibrynogen i powstawanie skrzepów. Co więcej, heparyna ogranicza agregację płytek krwi (trombocytów) i ich przyleganie do ścian naczyń krwionośnych. Dzięki zwiększeniu ładunku ujemnego naczyń włosowatych dodatkowo przeciwdziała tworzeniu się niebezpiecznych skrzepów, które mogą skutkować utratą prawidłowej drożności struktur naczyniowych i powodować upośledzenie krążenia.
Heparyna bez recepty i na receptę – różnice
Leki przeciwzakrzepowe na bazie heparyny są dostępne zarówno na receptę, jak i w formie preparatów OTC. Obie grupy produktów różnią się od siebie dwiema kwestiami:
- postacią
- dawką substancji czynnej
Preparaty dostępne na receptę zawierają od 5000 do nawet 25000 j.m., przy czym jednorazowa dawka leku jest dobierana do aktualnych potrzeb pacjenta. Heparyna wystawiana na receptę występuje w formie ampułkostrzykawek, które stosuje się do wykonywania zastrzyków podawanych np. w udo czy fałdy brzuszne. Zastrzyki heparynowe są rekomendowane w przypadku dużego ryzyka występowania powikłań zakrzepowo-zatorowych m.in. u pacjentów unieruchomionych po operacjach chirurgicznych, po zawale mięśnia sercowego, transplantacji narządów czy jako jeden z elementów leczenia zakrzepicy. Warto też dodać, że heparyna może być podawana w formie dożylnej kroplówki.
Zgoła inaczej prezentują się preparaty heparynowe, które są dostępne w aptekach bez recepty. W ich przypadku dawka substancji czynnej nie przekracza 2400 j.m., co jak można zauważyć, jest o ponad 50% mniejszą wartością niż w lekach na receptę. Drugą różnicą jest ich postać. Heparyna jako lek OTC występuje w formie aerozolu, maści czy żelu, które są aplikowane zewnętrznie. Ostatnia różnica to sam skład tych produktów leczniczych. Heparyna w dawkach niewymagających recepty może zawierać rozmaite dodatki wspierające jej przeciwzakrzepowe właściwości np. diosminę, escynę, ruszczyk czy roślinne olejki eteryczne.
W jakim celu stosować heparynę bez recepty?
Maści, żele i inne preparaty z heparyną, które nie są dostępne na receptę, znajdują zastosowanie w przeciwdziałaniu:
- stanom zapalnym żył
- zmianom obrzękowym
- żylakom kończyn dolnych
- chorobom powierzchniowym naczyń żylnych
- stłuczeniom i innym kontuzjom sportowym.
Niemniej jednak niektóre preparaty znajdują zastosowanie w mniej oczywistych problemach np. zespole suchego oka, który stanowi rezultat podrażnienia narządu wzroku.
Przykładowe produkty lecznicze z heparyną, które są dostępne bez recepty:
- Fortiven Activ Gel
- Heparinum
- Heparizen 1000
- Lioton 1000
Przykłady preparatów złożonych, w których heparyna jest jednym ze składników:
- Aescin
- Cepan
- Contractubex
Czy heparyna bez recepty może powodować objawy niepożądane?
Podobnie jak w przypadku innych leków, tak samo i heparyna OCT może wywołać skutki uboczne. Najczęściej są to problemy skórne, które następują wskutek zewnętrznej aplikacji preparatów. Przeważnie mowa tu o świądzie, wysypce, zaczerwienieniu, dermalnych zmianach zapalnych czy nieestetycznych grudkach, którym mogą towarzyszyć drobne ślady krwi. Niemniej jednak objawy niepożądane pojawiają się m.in. u osób uczulonych na heparynę lub inne składniki preparatu, pacjentów ze skazą krwotoczną czy w momencie użycia produktu na otwarte i krwawiące rany.
Bibliografia:
- Łukowicz M., et al. „Zastosowanie fonoforezy z heparyną w postaci żelu w leczeniu chorób narządu ruchu i urazów sportowych.” Medical and Biological Sciences 2009, 23(1): 81-86.
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=371
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/76259,Lioton-1000-zel
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/92299,Fortiven-Activ-Gel-zel
