Acenokumarol to powszechnie stosowany lek przeciwzakrzepowy, wskazany w profilaktyce i leczeniu chorób zakrzepowo-zatorowych. Jak działa? W jakich preparatach się znajduje? Czy wszyscy mogą go stosować?

Acenokumarol to doustny lek przeciwzakrzepowy, należący do antagonistów witaminy K. Blokuje on reakcję karboksylacji białek, uczestniczących w procesie krzepnięcia krwi. Po przyjęciu acenokumarolu dochodzi do zaburzenia powstawania czynników krzepnięcia. Lek ten osiąga pełną skuteczność dopiero po 3-5 dniach przyjmowania — w tym czasie w osoczu mogą znajdować się czynniki, które niwelują jego działanie. Oznacza to, że pojedyncza dawka acenokumarolu może nie przynieść oczekiwanego rezultatu zdrowotnego. W zależności od stosowanej przez pacjenta dawki acenokumarol wydłuża czas protrombinowy i wskaźnik INR. Im dłuższy jest czas protrombinowy, tym mniejsza skłonność krwi do krzepnięcia [1].

Jakie są wskazania do stosowania acenokumarolu?

Acenokumarol jest lekiem powszechnie przepisywanym w chorobach zakrzepowo-zatorowych. Jego wskazaniem do stosowania jest profilaktyka powikłań incydentów zakrzepowo-zatorowych, w tym zawału serca i udaru mózgu, a także ich leczenie [1].

Acenokumarol — w jakich lekach się znajduje?

Choć acenokumarol to lek stosowany od lat, to liczba produktów leczniczych z tym związkiem czynnym jest niewielka. Na rynku znajdują się:

• Acenocumarol WZF 1 mg;
• Acenocumarol WZF 4 mg;
• Sintrom 4 mg. 

Jak stosuje się acenokumarol?

Acenokumarol przeznaczony jest do stosowania doustnego. Ze względu na fakt, że wrażliwość na ten lek jest osobnicza i każdy pacjent może reagować na niego w inny sposób, dawkę acenokumarolu dobiera się indywidualnie. Co więcej, reakcja organizmu na lek może się zmieniać w trakcie leczenia. Z tego powodu konieczne jest regularne oznaczanie czasu protrombinowego — na jego podstawie modyfikuje się dotychczasowe leczenie. Acenokumarol stosuje się raz na dobę, zawsze o tej samej porze [1].

Kiedy nie powinno się przyjmować acenokumarolu?

Acenokumarol jest lekiem z licznymi ograniczeniami w stosowaniu. Wśród nich najważniejsze to:

• nadwrażliwość na substancję czynną;
• ciąża;
• pacjenci, z którymi jest ograniczony kontakt — chorzy pozbawieni opieki bądź z zaburzeniami psychicznymi.

Co więcej, nie należy stosować acenokumarolu u pacjentów, u których ryzyko wystąpienia krwotoku w skutek przyjmowania leku, jest większe od potencjalnej korzyści po zastosowaniu tego preparatu. Dotyczy to chorych:

• ze skazą krwotoczną i dyskrazją;
• krótko przed zabiegiem lub po zabiegu chirurgicznym ośrodkowego układu nerwowego, operacji oczu lub innych rozległych zabiegach chirurgicznych;
• z chorobą wrzodową żołądka i/lub dwunastnicy;
• z krwotokiem z przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego lub oddechowego;
• z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, ciężką niewydolnością wątroby lub nerek;
• ze zwiększoną aktywnością fibrynolityczną, występującą po operacjach płuc, gruczołu krokowego i macicy [1].

Na co jeszcze należy uważać, stosując acenokumarol?

Wszyscy pacjenci stosujący acenokumarol, powinni być poinformowani o możliwości wystąpienia krwawień. Co więcej, nie powinni oni przyjmować żadnych leków ani suplementów diety bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Doustne leki przeciwzakrzepowe, w tym acenokumarol, mogą bowiem wchodzić w liczne interakcje, które osłabiają bądź nasilają jego działanie. 

W trakcie leczenia acenokumarolem należy także unikać wstrzyknięć domięśniowych, gdyż mogą powodować powstawanie krwiaków. 

Dodatkowo, pacjenci przyjmujący acenokumarol powinni spożywać względnie stałe ilości pokarmów bogatych w witaminę K, a także unikać ich nadmiernej podaży. Wśród takich produktów wyróżnia się sałatę, brokuły, kapustę, truskawki czy awokado [2].

Jakie działania niepożądane mogą wystąpić po przyjęciu acenokumarolu?

Acenokumarol, tak jak każdy inny lek, może wywołać działania niepożądane.  Należą do nich:

• często (u 1-10 pacjentów na 100): krwotok;
• rzadko (u 1-10 pacjentów na 10 000): pokrzywka, wysypka, utrata apetytu, nudności, wymioty, łysienie;
• bardzo rzadko (mniej niż u 1 pacjenta na 10 000): uszkodzenie wątroby, krwotoczna martwica skóry, zapalenie naczyń krwionośnych [1].

Bibliografia:

1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Acenocumarol WZF 1 mg
2. L. Woźnicka-Leśkiewicz, et al., Interakcje antykoagulantów z lekami i żywnością — wskazówki dla lekarza praktyka, Choroby serca i naczyń, 2014,11(2):78-90.